အမျိုးသားနေ့ဖြစ်ပေါ်လာရသည့် သမိုင်းကြောင်း

 သမိုင်းကြောင်း 

Occurring on the 10th day following the full moon of Tazaungmon

အမျိုးသားနေ့ဖြစ်ပေါ်လာရသည့် သမိုင်းကြောင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံသားတိုင်းလိုလို သိပြီးဖြစ်ကြပါသည်။ အမျိုးသားနေ့အကြောင်းကို ကျောင်းသားဘဝကပင် သင်ကြားခဲ့ကြရသည်။ အမျိုးသားနေ့ဟု ဆိုလျှင် နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး၊ အမျိုးသားပညာရေး၊ တက္ကသိုလ်ပညာရေး၊ လွတ်လပ်ရေး ကြိုးပမ်းမှုသမိုင်း စသည့်ဖြစ်စဉ်တို့နှင့် တွဲလျက် သိရှိခဲ့ရသည်။ 

ဝံသာနုလှုပ်ရှားမှုများကို ဦးဆောင်ခဲ့သည့် ဂျီစီဘီအေအသင်းကြီးက ဝံသာနုလှုပ်ရှားမှုအနေဖြင့် အမျိုးသားနေ့သတ်မှတ်ရန် စတင်ကြိုးပမ်းခဲ့ရာမှ အမျိုးသားနေ့ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါသည်။ အမျိုးသားနေ့ ကျင်းပရခြင်း ရည်ရွယ်ချက်မှာ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်များ တိုးမြင့်လာစေရန်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုစဉ်ကာလက မြန်မာတစ်မျိုးသားလုံး နယ်ချဲ့လက်အောက်ကျရောက်နေစဉ်ဖြစ်ပြီး နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးနှင့် လွတ်လပ်ရေးရရှိရန်အတွက် တစ်မျိုးသားလုံး၏ အမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ်များ လိုအပ်နေသည့် အချိန်ဖြစ်ပါသည်။
 
ထိုသို့သော အချိန်တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများက အင်္ဂလိပ်တို့အား ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်အက်ဥပဒေကို အကြောင်းပြု၍ သပိတ်မှောက်ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြပါသည်။ ယင်းသို့ သပိတ်မှောက်တော်လှန်ခဲ့သည့် တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ကျော် ၁၀ ရက်ကို တစ်မျိုးသားလုံး၏ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်မြှင့်တင်ပေးရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အမျိုးသားနေ့အဖြစ် သတ်မှတ်ရန် ၁၉၂၂ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် ရန်ကုန်မြို့ ဂျူဗလီဟော၌ ကျင်းပသော ဂျီစီဘီအေ အထူးကွန်ဖရင့်က ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြပါသည်။

အမျိုးသားနေ့သတ်မှတ်ခဲ့သည့် ၁၉၂၂ ခုနှစ်မှစ၍ အမျိုးသားနေ့များကို နှစ်စဉ် ကျင်းပခဲ့ကြပါသည်။ ၁၉၃၄ ခုနှစ်မှစ၍ အမျိုးသားနေ့ကို ကျောင်းပိတ်ရက်အဖြစ် လည်းကောင်း၊ ၁၉၃၈ ခုနှစ်မှ စ၍ ရုံးပိတ်ရက် အဖြစ်လည်းကောင်း ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါသည်။ အမျိုးသားနေ့အား ကျင်းပရာတွင် မျိုးချစ်စိတ် ထက်သန်ရေးနှင့် နယ်ချဲ့အစိုးရ ဆန့်ကျင်ရေးလုပ်ငန်းများအတွက် စည်းရုံးလှုံ့ဆော်အဓိဋ္ဌာန်ပြုခြင်းဖြင့် အမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ်များ တက်ကြွလာစေပြီး နယ်ချဲ့အစိုးရဆန့်ကျင်ရေး လုပ်ငန်းများ အရှိန်မြင့်လာစေခဲ့ပါသည်။ ထိုအမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ်ကပင် အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို လွတ်လပ်ရေးရသည် အထိ ဦးဆောင်သွားနိုင်ခဲ့ပါသည်။ 

ထိုစဉ်က နယ်ချဲ့အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သပိတ်မှောက်ခဲ့ကြသည့် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားသပိတ်ကို လူထုတစ်ရပ်လုံးက ထောက်ခံအားပေးခဲ့ကြသည်။ ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ် ကျောင်းသားသပိတ်၏ ကြီးမားသောရလဒ်တစ်ခုမှာ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်း အမျိုးသားကျောင်းများ ပေါ်ပေါက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၂၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ရန်ကုန်မြို့ ဗဟန်းရပ်၊ ရွှေကျင်ကျောင်းတိုက်ကြီးတွင် ဗဟန်းကောလိပ်ဟု အမည်တွင်သော အမျိုးသားကောလိပ်ကို ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့ကြပါသည်။ 

ထို့အပြင် အမျိုးသား ပညာရေးကောင်စီလည်း ပေါ်ပေါက်လာကာ မြန်မာနိုင်ငံ တစ်နံတစ်လျား၌ အမျိုးသားကျောင်းများ အများအပြား ပေါ်ထွက်လာစေခဲ့သည်။ ထိုအမျိုးသားကျောင်းများမှပင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကဲ့သို့သော မျိုးချစ်လူငယ်များ ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်။ ၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်သပိတ်ကြောင့် ပညာရေးအမြတ်များ ထွက်ပေါ်လာခဲ့ရုံမက ပြည်သူလူထုအတွင်း၌ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး အမျိုးသားစိတ်ဓာတ်များ အပြင်းအထန် ပေါ်ပေါက်လာစေခဲ့ပါသည်။ ယင်းသို့ အမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ်များ ပိုမိုမြင့်မားလာခဲ့သဖြင့် ယင်းစိတ်ဓာတ်ဖြင့်ပင် လွတ်လပ်ရေးကို မဆုတ်မနစ်ရယူနိုင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပေသည်။